- “Arkadaş arkadaş” diyen arkadaşın ardından gitme.
- Aç olan aş, tok olan aşk ister.
- Adam gibi çalış, aslan gibi ye.
- Ağacı kemiren kurt ağaçtan olmasa ağaç kurtlanmaz.
- Ağacı kökünden kesme.
- Ağanın malı gider, uşağın canı yanar.
- Ağız ve dişlerin arasına düşen söz, kentleri memleketleri dolaşır.
- Ağız yer, yüz utanır.
- Ah yaşlılık, ah körlük; ölüm yoksulluktan iyidir.
- Aklı hafif olanın yükü ağır olur
- Alışmışları alıştırma, alıştırdın mı da ses etme.
- Allah birisinin işini bozarsa dişi sütlaçta kırılır.
- Allah nohutu dişsize verir.
- Allah olsun, kimse olmasın.
- Ana kız kavga ettiler, akılsızlar inandı.
- Ana sütündeki kurt ölüme kadar.
- Anamın dostu bir tane olsaydı onu badem içiyle beslerdim.
- Arkadaşın yarası, kaya yarığı gibidir.
- Arkadaşına kazdığın kuyuya bir gün kendin düşersin.
- Aslan aslandır, dişisi erkeği fark etmez.
- Aslan ölünce adı, inek ölünce postu kalır.
- Aşık birine sormuşlar; “Neden ağlıyorsun? demiş ki; “Sonraki gülüşler için.”
- Atı yok ahır yapıyor.
- Atasözleri taşlardaki nakışlar gibidir.
- Ateş iyi de külü olmasa.
- Babasız kız susuz dağ gibidir.
- Bahtı tahta değişmem.
- Bal çalanı arı sokar.
- Baltanın sapı ağaçtan olmazsa ağaç devrilmez.
- Bana düşman olmayan kurt bin yıl yaşasın.
- Başı aşan su; ha bir karış olmuş, ha dört parmak.
- Başkasının atına binek adam her daim yayadır.
- Başkasının atına binen hep yayadır.
- Başkasının kuzusu bize koç olmaz.
- Bazen insan annesinin sevgilisine baba der.
- Bekir’in dükkânı; iki kalıp sabun, dört torba tuz.
- Belâ yiğidin başına gelir.
- Beleş, leş gibidir.
- Benim dediğim ne kavalımın dediği ne.
- Benim olmayan isin yeli üzerimden geçsin.
- Beraberken devamlı güldüğün insanın yanında olmaktansa, yanında bazen de ağladığın insanın yanında ol.
- Bıyık kedide de vardır.
- Bir ayıdan iki post çıkmaz.
- Bir buzağı bir inek sürüsünün adını kirletir
- Bir dağa ateş düşerse, kuru ile taze beraber yanar.
- Bir ekmeğin fazla gitse de ekmeğini usta ekmek pişiricisine ver.
- Bir eylem, binlerce söyleyişten iyidir.
- Bir günlük aslan ol, bir yıllık tilki olma.
- Bir günlük onurlu yaşam, yıllarca boyun eğip kölece yaşamaktan iyidir
- Bir günün boğası olayım, yüz günün ineği olmayayım.
- Bir iplik olmuyor, iki iplik geçmiyor.
- Bir kadının gönlü bir tasa düştü, yedi yıl birlikte dolaştırdı.
- Bir parça lokma için düşme.
- Biz diyoruz babamız açlıktan ölüyor, o diyor niye ona bir pilav yapmadınız.
- Boyuna posuna baktı altınla aldı, örtüsünü kaldırdı kel çıktı.
- Bu hamur daha çok su kaldırır.
- Bulaşıcı hastalık Sam’dan geldi, eceli gelenler öldü.
- Bütün renkler aynı hızda kirleniyordu. Birinciliği beyaza verdiler.
- Büyüklerin dediğini yapmayan pişman olur
- Cehennemi görmezsen cennet sana tatlı olmaz.
- Ceylandan daha atiği yoktur ancak o bile nasibinden öteye geçemez.
- Cömerdin malıyla cimrinin malı aynı oranda harcanır.
- Çıranın köre, davulun sağıra yararı yoktur.
- Çingenenin falı birdir, atar tutturur.
- Çirkin kadın göz ağrıtır, güzel kadın gönül ağrıtır.
- Çobanın gönlü isterse tekeden süt çıkarır.
- Çocukların karınları söz doludur ama dilleri dönmez.
- Çoktan çok gider, azdan az.
- Çorba taşarsa kepçenin değeri para etmez.
- Dam delikse dam dibi ıslaktır.
- Dedi: Babanı süvariler mi yoksa yayalar mı öldürdü?”, “Dedi: Öldürüldükten sonra ha süvari, ha yaya, ne fark eder”
- Değirmen sırası evde beklenmez.
- Deliden değil, salaktan kork.
- Deliler deli değil, onlara inananlar delidir.
- Delinin değirmeni kendi kendine çalışır.
- Deniz itin ağzıyla haram olmaz.
- Derler ki sen yola çıkınca kaza bela birlikte yola çıkar.
- Dışarıdan yardım umanın vay haline.
- Dilencilik ve utangaçlık olmaz.
- Dilini kes ki yer edinebilesin.
- Doğru kişinin külahı hep yırtıktır.
- Doğru söz insana hoş gelmez.
- Dolaba ne koyarsan onu alırsın.
- Donsuz dolaş fakat boynunu zalimlerin önünde eğme.
- Dünya bir güldür, kokla ve arkadaşına ver.
- Dünya dünya oldukça, kurdun gözü koyundadır.
- Dünyaya danış, aklına göre yap.
- Düşmanın bir karınca bile olsa hesabını yap ((önlemini al)).
- Eğri çizgi yaşlı öküzdendir.
- Ekmek ve soğan olursa hastalık çekememezliktir.
- El aleme balıkçı kendine kaplumbağacı
- Elekle su toplanmaz.
- Elleriyle bırakıp, ayağı ile ardına düştü.
- En büyük iyilik bilgidir.
- Erkek bir kaynaksa kadın bir havuzdur, havuz çatlaksa kaynaktan gelen su birikmez.
- Erkekler korkudan pustu, kadınlar yardıma koştu.
- Eşeğim gitti sefere geri geldiğinde hala aynı eşekti.
- Eşeğin kuyruğu gibi ne uzuyor ne kısalıyor.
- Eşek ölme bahar geliyor.
- Eşekten, eşek doğar.
- Et yiyen kartallar eğri gagalı olur.
- Ev evindir ancak mutfak tarafına gitme.
- Ev üstünde ev olmaz.
- Evde çok kadın (hanım; Örnek: gelin, kayın valide vs.) varsa o evin düzeni kökten bozulur.
- Evimiz sopamızda, sopamız omzumuzun üstündedir.
- Evin avlusunun otu acıdır.
- Evin kedisi, evin köpeğinden korkmaz.
- Evini yedi kere aramadıkça, birilerinin günahını alma.
- Ey kırlangıç hacca selam söyle.
- Fakir kendini asmaya gitti, zenginlerin ipte sallandıklarını gördü.
- Fakirler ekmek derdindeler, Ağa ise; keyif ve şenlik derdindedir.
- Gebe olsun da ne zaman doğurursa doğursun.
- Gelin atın üzerinde gelir. Ancak kime kısmet olacağını kimse bilmez.
- Gerçek ortaya çıkana kadar yalan toplumda yerleşir.
- Gezdirdiğin hayvan ucuz olur.
- Gezen tavuğun ayağında pislik olur.
- Gişt, taşın altında kalmaz.
- Gönlüm hoş olsun da varsın giysim kıldan olsun.
- Gönlümün muradı olsun, yastığım taştan olsun.
- Gönül camı bir kırılırsa artık birbirine yapışmaz.
- Gönüldeki bir dert sırtladığın on yükten ağırdır.
- Gördüyse benim, görmediyse hırsızım. (Kürtçe deyim)
- Güçsüz adam iki kez kavga ister.
- Gül dikensiz olmaz.
- Gül o güldü, yağmur yağdı ıslandı.
- Gülün değerini ne bilir; devedikeni ister kara eşek.
- Güzel gözlerine sürme çekti, gençlerin gönlünü yakıp geçti.
- Güzel gün gün başlarken güzeldir.
- Güzel kadın ile akıllı erkek köyün başına beladır.
- Ha rüzgâra karşı içilen sigara, ha samanlıkta yapılan sevişme
- Ha taş testiye değmiş ha testi taşa.
- Hadi sürüyü görmedin, boklarını da mı görmedin.
- Hadi Şam uzak, hendek te mi uzak.
- Hafif akıl ağır yüktür.
- Hançer yarası bile iyileşir ama gönül yarası iyileşmez.
- Haya, kadının şerefidir.
- Hayır sahibi, kapı önü garibanına döner.
- Helal ekmek kil olsa kopmaz, haram ekmek halat da olsa kopar.
- Hem başını kırdırıyor hem de vergisini ödüyor.
- Hem kiliseden oldu hem de camiden.
- Her ağaç kendi köküne gölge yapmaz
- Her bir günah içinde küfre gidecek bir yol var.
- Her demirden kılıç yapılamaz(olmaz)
- Her inek sağılır, her söz söylenmez.
- Her ot kendi kökü üzerinde yeşerir.
- Her sarı örgülünün yanı başında bir kaytan bıyıklı vardır.
- Her şey incelikten, insan kabalıktan kopar.
- Hırsız hırsızdan çaldı, yer gök titredi.
- İçinde bir eşek yükü (barek=bir at, eşek yükü) bok duruyor ama bir laf durmuyor.
- İki koçtan bir boğa olmaz.
- İnsan “hak” dediği zaman; ırmak durur, su kesilir.
- İnsan arkadaşının eşeğinden çabuk iner.
- İnsan kendini kendi eliyle kaşımazsa kaşıntısı geçmez.
- İnsan yaşlanır, gönül yaşlanmaz.
- İşini sağlam yap, içine (kalbine) vesvese girmesin.
- İyi at olsun da varsın nalı olmasın.
- Kadın kaledir erkek tutsaktır.
- Kalkarsa yatağı kalır, ölürse karısı kalır.
- Kapını kapa, komşunu hırsız çıkarma.
- Kapısı kapalı olanın gözü kapısı açık olandadır.
- Kaplumbağa balığın artığını yemez.
- Kara ayıplan, ağır utan
- Kara eşek kendini ak görür
- Kara gece yiğidin kalesidir.
- Kara yüze is gerekmez.
- Kariyi boşayan ardından bakmaz.
- Karnını 2 ekmeğe alıştırma endamını 2 fistana alıştırma elbet bir gün yokluğunu da görürsün
- Katır doğurmaz, tuz yeşermez.
- Katıra ‘baban kim?’ demişler, dayım attır! demiş.
- Kavgada olmayan aslan kesilir.
- Kedi evde olmayınca fare Abdurrahman kesilir.
- Kendimi tanıyıncaya kadar ömrümü bitirdim.
- Keşke ile eller saç örgüsü demetine yetişmez.
- Keşkelerin annesi babası (ailesi) yoktur.
- Keşkenin ağacı yeşermez.
- Kılıç kınını kesmez.
- Kız yuvadan uçtuktan sonra; ha beşiğimin yanında, ha Muş’ta ne fark eder ki.
- Kızarak ve bağırarak laf söylemek kadının silahıdır.
- Kızın gönlü varsa gülümser.
- Kil be kil sakal olur.
- Kim yaptı demezler, kim söyledi derler.
- Kimi yapar kimi yer.
- Kimse kimsenin mezarına girmez.
- Kimsesizlikten tekeyi bile adamdan saydı.
- Kir gören el tok karnın üstündedir.
- Kirpi yavrusunu, “ne güzel yumuşacık” diye okşarmış.
- Korkak birinin kalbi hep çarpar.
- Korkak yürekli ak göğsü göremez.
- Korku eksiklik değildir, korkmamak fazlalıktır.
- Köpek korktuğu yana havlar.
- Köpek tüy kırpma ile tazı olmaz.
- Köpekler kurttan (böcek kurt) ölmez.
- Köstebek ne kadar toprağı kazarsa başına döker.
- Kötü attım, isabet etti.
- Kötülerin düşmanı değil kötülüğün düşmanı olun.
- Köyden bir aile göçtü, köy rahatladı.
- Kurdun adı çıkmış; tilki dünyayı yıktı.
- Kurdun yağmurdan korkusu olsaydı kendine bir aba yapardı.
- Kurt öldürür, karga yer.
- Kurt sen gerçekten kurt olsaydın da yedi tane keçimi yeseydin.
- Kuş kafasından kavurma olmaz.
- Küheylan at, yiğidin haslarının altında koşar.
- Marangozun kapısı bağlanmış ipten olur.
- Merak etme, kimse bilemez içinde ne gizlediğini.
- Minnet edeceğime mezarın altında olayım
- Misafir üzerine gelen ikinci bir misafiri sevmez, ev sahibi ise ikisini de sevmez.
- Muradımız olsun da ister taştan olsun.
- Namussuzun postu geniş olur.
- Ne yedi ne arkadaşlara verdi, kokuttu vadilere attı.
- Nefsini ıslah etmeyen, başkasını ıslah edemez.
- Nine inanmıyordu evlenmeye, evlendi şimdi de çocuk istiyor
- Osuruğun kokusunu ilk yapan duyar.
- Ölmüş eşek arıyor ki nalını kopara.
- Ölmüş eşek kurttan korkmaz.
- Ölü benim ölüm. Ne olduğunu ben bilirim.
- Ölü, ağlamayla geri dönmez.
- Ölüm ölümdür, hırıltı nedir?
- Özgür bir tilki, bağlı bir aslandan iyidir
- Renk renktir, kırmızı ünlüdür.
- Sabahın kavgası akşamın hayrından iyidir.
- Sakal bir karış kadar uzar, ama düşman dost olmaz.
- Samanı ateşe verdi, rüzgârın önüne geçti.
- Sana da ne soğuk yarıyor ne sıcak.)
- Sap ile şeker Diyarbakır’a gittiler, şeker sustu oturdu, sap kalktı kendini övdü.
- Sen Adamsın, sen insansın.
- Senden çaba, Allahtan murat.
- Sidik ilacına gitti kabız oldu.
- Soğan ne kırmızı ne beyaz.
- Sopa kimin önüne düşer, bilinmez.
- Sorma ile insan Tanrı’nın evine kadar gider.
- Söylemek zarardır, yapmak kâr.
- Su içtiğin kaynağa taş atma.
- Süzme baldır ama it postu içindedir.
- Şam şekerdir ama vatan daha tatlıdır.
- Tamah, kardeş öldürendir.
- Taş ne kadar suda kalsa da yine de yumuşamaz.
- Tavuk, kaza özenip suya girince boğuldu.
- Tavuktur ama kaz yumurtası yumurtluyor.
- Tazı zorla ava gitmez.
- Tilki aslanın makamına geçti her tarafı darmadağın etti.
- Tilki zaten deliğine zor giriyordu bir de kuyruğuna çalılık bağladı.
- Tilki, yiyemediği üzüm için ‘zaten ekşiymiş’ der.
- Tilkiden kurnaz yoktur, derisinden de çok yoktur.
- Tilkinin tanığı kuyruğudur.
- Tuttunsa bırakma, bıraktınsa ardına düşme.
- Tuzak değilse, bu ne değnek ve iptir?
- Tükürmüşler kurbağaya kurbağa demiş: Benim yüzüm denizden ıslanmıyor, tükürüğünden ıslanacak.
- Ufak ufak doldur dağarcığını.
- Uluslara git, gelenekler öğren.
- Uzun dil sahibinin başına ağaçkakandır.
- Uzun yol küçük adımlarla başlar.
- Ücretsiz muska sahibini öldürdü.
- Üç türlü dost vardır: yiyici, ırz düşmanı, candan dost.
- Vadilerde dolaşma, kâbus görme.
- Vermeyince mabut neylesin sultan Mahmut.
- Ya değirmene gitmiyor ya da gidip değirmenciyi öldürüyor.
- Ya gidersin ya ölürsün.
- Yağmur denizin üzerine yağar.
- Yalan Allah’ın düşmanıdır.
- Yapağılı olsaydın sürü arasında olurdun.
- Yaralı yarasını bilir.
- Yavaş gittiğimde bela beni bulur. Hızlı gittiğimde ise ben belayı bulurum.
- Yavaş yürüyorum, bela bana yetişiyor; hızlı yürüyorum, ben belaya yetişiyorum.
- Yazık gençliğe, yaşlılık ardından geliyor.
- Yedi sene sefere gitti geldi gene eski eşek.
- Yel kayadan ne götürür?
- Yemeğe uzanan el uzundur.
- Yer aynı yer ama bahar aynı bahar değildir.
- Yer pirinç olsun, su yağ olsun
- Yılanın yavrusu zehirsiz olmaz.
- Yiğidi yiğide kırdırıyorlar, sen oturmuş işkembe yıkıyorsun.
- Yiğitlerin evi, altın çeşmesidir.
- Yük eşeğe gelmiyorsa eşek yüke gider.
- Yürek sofra mı ki insan herkesin önünde açsın.
- Yüz acısın, karın ağrımasın.
- Yüz koyunun sığdığı yere yüz bir koyun da sığar.
- Zor, havucu kökünden çıkarır.
Şunlar da hoşunuza gidebilir
